Một số nét riêng biệt của trà ướp hoa tại Việt Nam
Một số nét riêng biệt của trà ướp hoa tại Việt Nam
Chè cổ thụ ướp Hoa ( bạch ngọc trà)Trà là nước giải khát phổ biến mỗi ngày không thể thiếu trong từng gia đình Việt Nam. Trà đi vào mọi con đường của cuộc sống người việt, nối liền với mỗi con người Việt Nam từ khi mới ra đời cho tới khi về với đất mẹ. Khi mới chào đời những đứa trẻ được cha mẹ tắm cho bằng nước trà xanh, đến khi nhắm mắt xuôi tay lại được nằm trên một lớp chè.
Nước ta mặc dù không có nguồn gốc văn hóa chè có vẻ ngoài hào nhoáng như trà trung hoa, không câu nệ lễ tiết như chè đạo nhật bản. Nhưng chúng ta cũng có những điểm riêng về truyền thống trà mà không có quốc gia nào cũng có. Một trong các điểm độc đáo của lịch sử trà việt chính là chè ướp cùng các dòng hoa truyền thống.
Trong khuôn khổ bài viết này tôi chỉ nói đến văn hóa trà ướp hoa cổ truyền dưới góc nhìn của người làm chè đất hà thành, một cái nhìn có thể phiến diện đem tính chủ quan cá nhân, nhưng tôi nghĩ sẽ đem tới cho mọi người yêu chè một vài kiến thức ngắn gọn tham khảo trong những khi rảnh rỗi bên chén trà thơm.
- Dùng ấm tử sa nghi hưng để pha trà cho hương vị thơm ngon đậm đà hơn.
Sự ra đời của các loại chè ướp hoa cổ truyền
Thật sự tới lúc này cũng chưa có một nghiên cứu nào cụ thể nói tới và chính xác về văn hóa thưởng thức chè ướp hoa cổ truyền. Cũng chưa có tư liệu nào chắc chắn rằng mọi loại trà ướp với hoa là do người Việt sáng tạo ra.
Phần cũng do 1000 năm đô hộ của phương bắc, những tư liệu về văn hóa trà bị tận diệt dưới chính sách đồng hóa giờ cũng không còn. Nhưng với tính cách của dân tộc Việt, từ xa xưa đã chứng tỏ rằng chúng ta không bao giờ bị đồng hóa về văn hóa mà dân ta thường lấy các cái đẹp của văn hóa ngoại lại thành những giá trị tốt đẹp, trở thành cái khác biệt của dân tộc ta.
ở thời đại phong kiến văn hóa chè của chúng ta tồn tại hai xu hướng chính : Người nghèo, người lao động thường sử dụng chè tươi, nụ vối. Người có tiền thường thưởng thức trà khô của tàu mang sang hoặc những dòng trà cổ trên mạn ngược.
Theo quan điểm của cá nhân tôi thì trà Trung Quốc khi đem sang nước ta thường phải trải qua một hành trình rất dài, giá chè khi đến tay người sử dụng cũng chưa chắc rẻ nên bản thân những người có tiền sử dụng trà Trung Quốc thì họ cũng phải uống một cách dè sẻn, chỉ sử dụng cho bản thân hoặc khi có khách quý tới nhà.
Nhưng cũng vì quá trình vận chuyển và cất trữ rất lâu dẫn tới những dòng chè bị mất đi mùi hương đặc trưng của trà, vì sự nuối tiếc chè quý mà một vài người đã tìm biẹn pháp ướp một số dòng mùi thơm của hoa vào chè mang tới một hương vị mới cho các loại chè cũ. Với góc nhìn này quý khách có thể thấy rằng hơi chủ quan, không thanh tao như mọi người nghĩ về những loại chè ướp hương. Nhưng nếu hiểu về cách chế biến trà sen cổ truyền của người hà thành thì ta cũng nhận ra một sự trùng hợp, là loại chè sử dụng để ướp sen thường là chè mạn hà giang ép làm bánh lớn cất trữ lâu năm cho trà mất hết hương thơm mới sử dụng để ướp. Tuy nhiên đây là một điều rất dễ hiểu là hương tự nhiên của chè không còn thì khi kết hợp với hoa sẽ làm nổi mùi thơm thiên nhiên của hoa lên khá nhiều. Nhưng cái điều đơn giản này được biết một cách tình cờ như tôi đã nói ở trên. Quý vị có thể xem thêm các loại Tra Long Tinh với vị nhẹ nhàng, bùi bùi hạt dẻ.
Dù quá trình sinh ra các dòng chè ướp hương hoa tự nhiên ra sao thì hiện tại các dòng trà ướp hương truyền thống đã chắc chắn không thể thiếu ở nền văn hóa chè của người Việt chúng ta.
Điểm qua các loại trà ướp hoa truyền thống Việt Nam
Trà Ướp Hương Nhài
Trong các dòng chè ướp hoa tự nhiên thì Trà Nhài là một loại khá phổ biến, không chỉ ở Việt Nam mà còn phổ biến ở rất nhiều nước có nền nguồn gốc chè rất lâu khác nhưng cách ướp trà nhài của nước ta cũng có nhiều yếu tố khác biệt. Điểm khác nhau này tới từ xu hướng dùng trà và dòng trà mà thị trường trong nước chúng ta đang được tiêu thụ lớn nhất là trà xanh hay lục trà hoặc là trà sao suốt không lên men. Vì thế nên hầu như các dòng trà ướp hương của chúng ta đều được dùng nguyên liệu chính là trà xanh
Do sử dụng trà xanh ướp hoa nên thành phẩm của chè nhài nước ta có vị chát nhẹ đặc trưng của trà xanh xen lẫn mùi thơm thoang thoảng của hoa nhài. Ở các nước khác nguyên liệu ướp chè nhài hay sử dụng chủ yếu là các loại chè đã lên men theo nhiều mức độ có thể là chè ô long, nguyên liệu chè shan được lên men nhẹ…
Chè ướp hoa Sen
trà sen nói chung hay chè Sen Tây Hồ nói riêng là một dòng trà cổ truyền chỉ có ở Việt Nam. Bản thân tôi đã từng cho người làm trà của Trung quốc chuyên kinh doanh trà xem ảnh quy trình ướp chè sen tây hồ tươi và khô của chúng tôi. Họ thấy ngạc nhiên và chưa từng thấy sản phẩm chè như ở nước họ.
Cụ thể hơn về trà sen của nước ta thì nguyên liệu chính hiện giờ rất nhiều người sử dụng rất thích vẫn là trà xanh có thể là chè xanh thái nguyên hoặc trà xanh cổ thụ hay chè shan của những vùng núi phía bắc. Từ lâu hơn thì nguyên liệu dùng ướp trà sen thường là chè shan đóng bánh để lâu năm cho hoai, để lên men tự nhiên trong thời gian dài. Vì loại trà đã được lên men có nước đỏ, tuy hương sen rất thơm, vị chè rất khác với sở thích dùng trà xanh có chat nhẹ thông thường nên dần dần loại chè này đã gần như chế biến do thị hiếu người tiêu dùng.
Ngoài ra có một sản phẩm mới nhưng chưa phải là mới là chè ướp trong bông sen còn tươi, sau đó lấy chè ra và uống tươi. Nói là mới nhưng không mới vì đã từ lâu rồi các cụ trong gia đình tôi tại ngôi làng ven đô hà nội đã thích dùng trà sen tươi ướp hoa ngay ở đầm. Cụ Lang nhà tôi hay mua những bông sen ướp sẵn với chè mạn với giá 2 hào bằng giá với một tô phở lúc bấy giờ của một người khác có ao sen ở xóm. Nhưng lúc đó thói quen sử dụng trà sen tươi chưa được biết tới rộng rãi như hiện nay một phần là do phương pháp cất giữ khó khăn phải dùng ngay khi làm xong. Hiện nay do có các kĩ thuật cất giữ lạnh hiện đại, trà sen tươi được cất giữ trong thời gian rất dài nên kể cả khi mùa sen đã qua quý vị vẫn có khả năng mua được chè sen tươi ở thị trường. Và yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất tới sự thông dụng của chè sen ướp tươi là giá thành rất rẻ chỉ từ 30 đến 50.000 VND, rất thông dụng bất cứ ai cũng có thể mua được không như chè sen khô có thời điểm được bán tới 100$ 100g trà.
Chè ướp hoa Ngâu
Giống hoa nhài, hoa ngâu là một dòng hoa được trồng khá phổ biến trong vườn nhà của mọi gia đình việt nam. Là dòng cây chống chịu được nắng vì thế cây ngâu hay được sử dụng làm cảnh, trồng làm cảnh quan ở công viên,đường đi…
Hoa ngâu khi chín có màu vàng nhạt, hình dáng bé tương tự trứng cá nở từng chùm cho hương thơm dịu nhẹ. Ngoài công dụng ướp chè thì hoa ngâu phơi khô cũng là loại thuốc quý rất tốt cho các bệnh về tim mạch và cao huyết áp.
Chè ướp hoa ngâu khá phổ biến tại nước ta và chưa thấy ở các nước khác. trà ngâu cho mùi thơm dịu khi kết hợp với chè mang lại sự thư thái khi dùng. trà và Hoa ngâu có tác dụng rất tốt cho hỗ trợ giảm mỡ máu và cao huyết áp vì thế khi làm lại thành một loại trà vừa dễ uống vừa có dược tính tốt đối với sức khỏe.
Hiện tại trên thị trường chè ướp hoa ngâu rất khó tìm do nguồn cung cấp hoa không có và hoa ngâu không được trồng đại trà như nhài và sen.
Chè ướp hoa Bưởi
Cây bưởi là loại cây tương đối phổ biến và khu vực trồng bưởi nổi tiếng nhất là vùng bưởi Diễn ở ngoại ô thành phố Hà Nội. Ngoài việc trồng lấy quả thì hoa bưởi được sử dụng để ướp vào rất nhiều ăn truyền thống ở Hà Thành, ví dụ như mía ướp hoa bưởi, các loại chè có hương của hoa bưởi, bột sắn dây ướp hoa bưởi và trà mạn ướp hoa bưởi.
Hoa bưởi cho một mùi thơm nồng nàn quyến rũ, một thứ mùi thơm độc đáo của mùa xuân. Hiện tại chè ướp hoa bưởi theo quy trình cổ truyền ở Hà Nội khá khó mua do rất ít địa chỉ làm, và vườn bưởi hay giữ hoa để hái quả vì thế có ít hoa bưởi cung cấp số lượng lớn cho ướp chè.
Hoa bưởi chuẩn nhất dùng để ướp chè là hoa bưởi diễn cánh nhỏ nhưng thơm dịu, hoa có thể ướp với chè xanh hoặc chè tân cương chắc chắn cho hương thơm rất tốt.
Chè ướp Hoa Mộc
Trong một số trà ướp hoa tự nhiên thì chè ướp hoa mộc là loại trà đắt đỏ chỉ đứng thứ 2 sau chè sen, vì hoa mộc là dòng hoa rất hiếm. Giá cây giống to rất cao, hoa nhỏ nên cần lượng lớn hoa nhiều để ướp chè hơn các loại hoa khác. Một cây hoa mộc có gốc đơn to bằng bắp đùi người lớn có thể có giá lên đến vài chục triệu đồng. Ngoài ra hoa mộc có hương thơm nhẹ vì thế dùng để ướp hương vào chè cũng rất khó khăn, rất ít có khả năng làm được.
Loại trà dùng để ướp với hoa mộc cũng rất kén chọn vì hoa mộc có mùi hương nhẹ rất đặc biệt nên nếu chè sử dụng ướp hương có mùi thơm nồng mạnh sẽ làm mất đi hương của hoa mộc. Một mẻ chè ướp hoa mộc tốt khi thưởng thức phải có hương thơm nhẹ quấn trong khoang miệng, mùi thơm gần như mùi hoa quả cứ quấn quýt mãi.
Chè ướp Hoa Sói
chè ướp hoa sói là loại trà khá thông dụng ở nước ta, do yếu tố thời tiết chuẩn nhất để canh tác hoa sói là phải có bóng râm và độ ẩm cao, cây hoa sói cũng đòi hỏi được tưới nhiều lần trong ngày và thu hoạch từ sáng sớm khi hoa mới chín. Vì vậy trồng hoa sói để ướp trà đòi hỏi mực độ đầu tư và chăm sóc nhiều hơn cả trồng nhài.
Nơi trồng hoa sói và ướp chè hoa sói có sản lượng lớn nhất là vùng bảo lộc lâm đồng, nơi đây có điều kiện khí hậu mát mẻ và cũng là một khu vực canh tác chè lớn ở Việt Nam. Do đó nên nghề trồng và ướp hoa sói ở vùng này rất nhiều.
Tuy vậy theo nhận định của chúng tôi trà ướp hoa sói ở vùng bảo lộc không đạt mức chất lượng cao, có thể do quy trình làm công nghiệp, chè mộc dùng để ướp chủ yếu hái máy cánh trà khá xấu, giống trà sử dụng để ướp cũng là giống mới cho màu nước đẹp nhưng lại có vị lạt không bằng trà tân cương. Chính vì vậy trà ướp hoa sói bảo lộc chưa được ưa chuộng lắm tại miền bắc do gu uống chè có vị chát và đậm hơn của trà tân cương.
Ở miền bắc nước ta tuy có nhiều giống chè ngon nhưng khí hậu không thích hợp lắm với việc trồng số lượng lớn hoa sói vì thế ngày nay cũng khá khó tìm chè ướp hoa sói ở miền bắc hay Hà Nội nói riêng.
Chè ướp Hoa Ngọc Lan
Cây ngọc lan là dòng cây thân gỗ lớn cho hoa khá sai thường được trồng làm cảnh và tạo bóng mát trong sân vườn. Hoa ngọc lan thường nở vào mùa hè và có mùi thơm dịu nhẹ. Tuy nhiên cũng có rất ít người ướp chè với hoa ngọc lan thậm chí có nhiều người còn chưa biết đến loại trà này và không nghĩ rằng hoa ngọc lan có khả năng ướp chè.
Hiện tại ở thị trường đa số không có chỗ nào cung cấp chè ướp với hoa ngọc lan, vì thế nếu bạn muốn uống thì phải tự ướp để sử dụng, cũng rất dễ là hoa ngọc lan cũng rất dễ kiếm ở miền bắc.Hoặc các bạn có thể thử Trà thiết quan âm nó cũng có hương vị nhẹ nhàng của hoa lan do quá trình chế biến chứ không phải là tẩm mùi hương hoa lan.
Khách hàng có nhu cầu dùng ấm tử sa có thể liên lạc với đội ngũ của chúng tôi. tracu.com.vn sẽ tư vấn miễn phí cho các bạn để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cũng như giúp các bạn hiểu rõ về ấm tử sa.
